राज्यसँग मिलेमत्तो गर्दै भ्रम फैलाएको आरोप, माओवादीद्वारा सोनु–सतीशको आत्मसमर्पणको भर्त्सना

काठमाडौं । भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी) ले आफ्ना दुई वरिष्ठ नेताहरू—केन्द्रीय समिति तथा पोलिटब्युरो सदस्य सोनु र दण्डकारण्य विशेष क्षेत्रीय समितिका सदस्य सतीश—द्वारा गरिएको हालैको आत्मसमर्पणलाई “योजनाबद्ध धोका र अवसरवादी कदम” भन्दै कडा शब्दमा भर्त्सना गरेको छ ।

पार्टीका प्रवक्ता कामरेड अभयले जारी गरेको विज्ञप्तिमा दुवै नेताले केही कार्यकर्ताहरूलाई समेत भ्रममा पार्दै महाराष्ट्र र छत्तीसगढ सरकारसँग साङ्गठनीक सम्झौता गरेर आत्मसमर्पण गरेको आरोप लगाइएको छ । करिब तीन महिनाअघि नै दुवैले विभिन्न पत्रकार सम्मेलनमार्फत राज्यका उच्च अधिकारीहरूसँग आत्मसमर्पणबारे समन्वय भएको संकेत गरेको उल्लेख पार्टीले गरेको छ ।

विज्ञप्तिअनुसार महाराष्ट्रका मुख्यमन्त्री तथा छत्तीसगढका उपमुख्यमन्त्रीसँगका सम्पर्कपछि गढचिरोली, बिजापुर र नारायणपुर क्षेत्रमा सुरक्षाबलले अभियान स्थगित गर्दै विशेष सुरक्षासहित आत्मसमर्पण सहज बनाइएको थियो । पार्टीका अनुसार भारतीय सुरक्षाबलले इन्द्रावती नदी किनार र आसपासका क्षेत्रमा ठूलो संख्यामा सेना तैनाथ गरी ‘निर्धारित योजना’ अनुसार आत्मसमर्पण गराएको हो ।

पार्टीले सोनु र सतीशले आफ्नो राजनीतिक पतनलाई ढाकछोप गर्न दीर्घकालीन जनयुद्धको रणनीति समाप्त भएको, नयाँ परिस्थितिमा अस्थायी रूपमा खुला जनसंघर्षमा जानेजस्ता धारणा सार्वजनिक गरेको आरोप लगाएको छ । यी दाबीहरूलाई पार्टीले “पूर्णतः भ्रामक र तोडमोड गरिएको” जनाएको छ ।

पार्टीले दिवंगत महासचिव नम्बल्ला केसव राव (गणपती) ले हतियार त्याग वा शान्ति वार्ताको पक्षमा बोलेको दाबीलाई अस्वीकार गर्दै उनले सतीशकै बुझाइमा कमी देखेर लेखिएका पत्रहरूमा हतियार त्याग अस्वीकार्य रहेको स्पष्ट पारेको उल्लेख गरेको छ ।

माओवादी केन्द्रले २०२१ मा तयार गरिएको ‘भारतमा उत्पादन सम्बन्धमा परिवर्तन—हाम्रो राजनीतिक कार्यक्रम’ शीर्षक कागजातमा देशमा अझै पनि सामन्तवादी विरोधाभास मुख्य रहेको उल्लेख गर्दै दीर्घकालीन जनयुद्धको रेखा यथावत् रहने निष्कर्ष निकालिएको पुनः स्मरण गराएको छ । पार्टीले सोनु र सतीशले यस कागजातमा कुनै असहमति नजनाए पनि अहिले त्यसको विपरीत धारणा दिनु उद्देश्यप्रेरित भएको आरोप लगाएको छ ।

विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “यदि उनीहरूले देशको परिस्थिति अध्ययन गरेर सुझाव दिएका भए, त्यो पार्टीका लागि उपयोगी हुने थियो । तर उनीहरूले जिम्मेवारीको दुरुपयोग गर्दै भ्रम फैलाए र अन्ततः राज्यसँग मिलेमत्तो गर्दै आत्मसमर्पणतर्फ लागे ।”

भारतीय राज्यद्वारा चलाइने दमनका कारण क्रान्तिकारी आन्दोलनमा उतारचढाव आउनु स्वाभाविक रहेको उल्लेख गर्दै विज्ञप्तिमा सोनु र सतीशको आत्मसमर्पणलाई “व्यक्तिगत डरको परिणाम” का रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ । पार्टीले आफ्नो रणनीति परिस्थितिअनुसार केन्द्रीय समितिले नै निर्धारण गर्ने भन्दै दुवै नेताले उठाएका प्रश्नलाई “सतही” भनेको छ ।

विज्ञप्तिको अन्त्यमा पार्टीले भारतीय मजदुर वर्ग र उत्पीडित जनतासँग एकता कायम गर्दै  नयाँ जनवादी क्रान्ति पूरा गर्ने तथा दीर्घकालीन लक्ष्यका रूपमा साम्यवादतर्फ अग्रसर हुने प्रतिवद्धता दोहोर्याएको छ ।

विज्ञप्तिकाे पूर्णपाठ यसप्रकार छ —

हाम्रो पार्टीका केन्द्रीय समिति तथा पोलिटब्युरोका सदस्य सोनु र दण्डकारण्य विशेष क्षेत्रीय समितिका सदस्य सतीशले केही अन्य कार्यकर्ताहरूलाई अवसरवाद र विनाशकारी व्यवहारद्वारा धोका दिएर महाराष्ट्र र छत्तीसगढ सरकारसमक्ष आत्मसमर्पण गरे । राजनीतिक रूपमा पतन भएका दुबैजनाले महाराष्ट्र र छत्तीसगढ सरकारसँग साङ्गठनीक सम्झौता गरी योजनाबद्ध रूपमा आत्मसमर्पण गरेका हुन् । करिब ३ महिनाअघि नै उनीहरूले पत्रकार सम्मेलनमार्फत महाराष्ट्रका मुख्यमन्त्रीले आफूहरूसँग आत्मसमर्पणको लागि सम्पर्क गरेको बताएका थिए । सतीशले पनि पत्रकारमार्फत छत्तीसगढका उपमुख्यमन्त्रीसँग सम्पर्क गरेका थिए । यी सम्पर्ककै आधारमा गढचिरोलीका जिल्ला प्रहरी अधिकृतले सो क्षेत्रमा केही समयका लागि अभियान रोक्ने घोषणा गरेका थिए । नारायणपुरका जिल्ला प्रहरी अधिकृतले आदेशहरु जारी गरेका थिए । गढचिरोली, बिजापुर र नरायणपुरका सरकारी सशस्त्र बलहरूले सुरक्षा प्रदान गरेका थिए । दुई राज्यको सिमानामा पर्ने इन्द्रावती नदी किनार र वरिपरिका क्षेत्रमा अक्टोबर १३ देखि १६ गतेसम्म ठूलो संख्यामा सेनाको तैनाथी गरिएको थियो । यसरी नै उनीहरूको आत्मसमर्पण सहज बनाइएको थियो । यसरी नै दुबैजनाले विगत दशकौँको आफ्नो राजनीतिक जीवनलाई वर्ग सहकार्य तथा राज्यसँगको साँठगाँठको प्रवृत्तिसहित समाप्त गरे ।

भारतीय राज्यसामु आत्मसमर्पण गरेका सोनु र सतीशले आफ्नो राजनीतिक पतन लुकाउन पार्टीको लाइनको उल्लंघन गरिरहेका छन् । देशको वर्तमान परिस्थितिमा परिवर्तन आएको, दीर्घकालीन जनयुद्धको रणनीति समाप्त भएको, त्यसैले हामी अस्थायी रूपमा सशस्त्र सङ्घर्ष रोक्दै खुला रूपमा जनसंघर्षमा सहभागी हुने भन्ने जस्ता कुरा गरिएका छन् । हाम्रा महासचिव कामरेड नम्बल्ला केसव रावले शहीद हुनु अघि हतियार त्यागेर शान्ति वार्ताका लागि तयार हुनुपर्छ भनेको दाबी पनि गरिँदैछ । यो पूर्णतया झूट हो । सोनु र सतीशले तथ्यलाई तोडमोड गरिरहेका छन् ।

वास्तवमा, शहीद कामरेड नम्बल्ला केसव रावले सतीशको शान्ति वार्तासम्बन्धी बुझाइमा देखिएका कमी–कमजोरीहरू स्पष्ट पार्दै पत्र लेखेका थिए । ती पत्रहरूमा उनले पार्टीले हतियार त्याग्ने कुरा सोच्नै नहुने, र त्यस्तो केही भए पनि त्यो विषय केन्द्रीय समितिको हो भनी प्रष्ट्याएका थिए । विश्व क्रान्तिकारी आन्दोलनको इतिहासमा कडा प्रतिबन्धको अवस्थाहरू आउँदा क्रान्तिकारी दलहरूले ठूलो क्षति व्यहोर्नु परेको र जनता कष्ट–संकटमा परेका उदाहरण उनले स्मरण गराएका थिए । चिलीमा खुला राजनीतिमा जाने क्रममा पार्टी नष्ट भएको उदाहरण पनि उनले दिएका थिए । कागार अपरेसनमा परेको क्षति दोहोरिन नदिन २०२४ फेब्रुअरी र अगस्टमा तय गरिएको रणनीति दृढतापूर्वक कार्यान्वयन गर्नुपर्ने र परिस्थितिअनुसार थप रणनीति लिनुपर्ने कुरा केन्द्रीय समिति र पोलिटब्युरोले स्पष्ट पारेका थिए । त्यसैले शान्ति वार्ता र हतियार त्याग्ने कुरा कामरेड नम्बल्ला केसव रावको धारणा नभएको हामी स्पष्ट गर्दछौँ ।

देशको परिस्थितिको परिवर्तनलाई लिएर केन्द्रीय समितिले २०२१ मा ‘भारतमा उत्पादन सम्बन्धमा परिवर्तन—हाम्रो राजनीतिक कार्यक्रम’ भन्ने कागज तयार पारेको थियो । यसमा देशमा सामन्तवाद केही कमजोर भए पनि मुख्य विरोधाभास सामन्तवाद नै रहेको स्पष्ट गरिएको थियो । पूँजीवादी सम्बन्धमा केही परिवर्तन भए पनि बहुमत जनता अझै कृषिमै निर्भर रहेको र भूमि प्रश्न मौलिक रहेकोले दीर्घकालीन जनयुद्धको रेखा जारी राखिनुपर्ने उल्लेख गरिएको थियो । विगत दशकहरूमा साम्राज्यवादी विश्वकरणले देशमा ल्याएका परिवर्तनहरूको विस्तृत चर्चा गर्दै रणनीतिक परिमार्जनहरू तय गरिएको थियो । प्रत्येक क्षेत्रको विशिष्ट परिस्थितिअनुसार कसरी काम गर्नुपर्छ भन्ने मार्गदर्शन पनि दिइएको थियो । यसै कागजातबारे उठाइएका प्रश्नहरूको उत्तर पनि दिइएको थियो । न त सोनुले न त सतीशले यस कागजातसँग असहमति जनाएका थिए । तर अहिले उनीहरू खुलेर विपरीत धारणा व्यक्त गरिरहेका छन् । यदि उनीहरूले देशको परिस्थिति अध्ययन गरी उपयुक्त सुझाव–सलाह दिएका भए पार्टीका लागि उपयोगी हुनेथियो । पार्टीभित्रको आन्तरिक बहस निरन्तर चलिरहेकै भए स्वस्थ हुनेथियो । तर उनीहरूले जिम्मेवार पद र कार्यकर्ताहरूको राजनीतिक अध्ययनको कमजोरीको दुरुपयोग गर्दै भ्रम फैलाए । उनीहरूले गैरजिम्मेवार ढङ्गले आफ्नो कर्तव्य उल्लंघन गरे । केही क्षेत्रीय समितिका सदस्यहरूले पनि यी गलत धारणालाई स्वीकारेर उनीहरूसँगै आत्मसमर्पण गरेको तथ्यले उनीहरूको अध्ययनको कमी देखाउँछ ।

भारतमा वा अन्य कुनै पनि देशमा, क्रान्तिकारी आन्दोलन अगाडि बढिरहेको हुँदा शोषक सत्ताधारी वर्गले दमनात्मक अभियान सञ्चालन गर्छन् । यस प्रक्रियामा क्रान्तिकारी आन्दोलन उतार–चढाव, मोड–वंगिहरूबाट गुज्रनुपर्छ । कार्यकर्तामा कमजोरी वा असफलताको भाव पैदा हुन्छ । जनतामा कमजोर पक्षबाट राज्यलाई उपयोगी हुने शक्तिहरू सिर्जना हुन्छन् । गम्भीर क्षतिहरू भोगिनुपर्छ । तर पार्टीहरूले यसको आधारमा आफ्नो रणनीति परिवर्तन गर्दैनन् । रणनीति केवल देशको वास्तविक अवस्थामा भर पर्छ । सोनु र सतीशले अवस्था बदलिएको दाबी गरेकोमा स्पष्टीकरण दिनुपर्छ । यी सतही शब्दहरू राजनीतिक बहस हुन् । उनीहरूको बुझाइ र विश्वासघात केवल आफ्नै जीवनप्रतिको डर मात्र हो ।

पार्टीले कहिल्यै आफ्ना कमजोरी वा गल्ती लुकाएको छैन । पार्टी, जनसैनिक र संयुक्त आन्दोलन—यी तीन अद्भुत हतियारहरूसँग भारतीय मजदुर वर्ग क्रान्तिकारी आन्दोलनको अग्रणी शक्ति बनेको छ ।

हामी आशा गर्छौँ कि देशका उत्पीडित जनता, समूहहरू, लोकतान्त्रिक, प्रगतिशील, पत्रकारहरू र जनताले यी सबै कुरा बुझ्नेछन् र आफ्नो कर्तव्यअनुसार पुनः क्रान्तिमा सहभागी भइरहनेछन् । यस अवसरमा, हामी पुनः भन्छौँ कि भारतमा कृषक क्रान्तिमार्फत नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न गरी जनसत्ता स्थापना गर्ने र समानतामूलक समाज निर्माण गर्दै अन्ततः साम्यवाद प्राप्त गर्नेछौँ ।

कामरेड अभय
प्रवक्ता
केन्द्रीय समिति
भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी)

Source:https://maoistroad.blogspot.com/2025/11/we-will-continue-our-long-term-peoples.html